Atrakcje Pomorza โ€“ โ€žpereล‚kiโ€ ktรณre warto zobaczyฤ‡.

Pomorze โ€“ to tutaj mieszkamy i tu jest nasz dom. Poznaliล›my w tym regionie juลผ mnรณstwo miejsc, ale ciฤ…gle odkrywam nowe i siฤ™ nimi zachwycamy. Tak byล‚o i tym razem. Ruszyliล›my w wojewรณdztwo pomorskie, aby zobaczyฤ‡ kolejne โ€žpereล‚kiโ€, miejsca nietuzinkowe, z klimatem. Oglฤ…danie i poznawanie tych miejsc w otulinie zล‚otej polskiej jesieni byล‚o wspaniaล‚ym doล›wiadczeniem. Dokฤ…d dotarliล›my? Wszystkiego dowiecie siฤ™ w tym artykule, w ktรณrym przedstawiamy Wam niesamowite i liczne atrakcje Pomorza.

ATRAKCJE POMORZA. CO WARTO ZOBACZYฤ† W WOJEWร“DZTWIE POMORSKIM?

Wojewรณdztwo Pomorskie, poล‚oลผone na pรณล‚nocnym wybrzeลผu Polski, jest peล‚ne niezwykล‚ych atrakcji turystycznych. Piฤ™kne widoki to niewฤ…tpliwa wizytรณwka tego regionu. Jednym z ciekawych miejsc sฤ… Kaszuby. Moลผna tu podziwiaฤ‡ urokliwe wioski, takie jak Wdzydze Kiszewskie czy Koล›cierzyna, oraz odkryฤ‡ tajemnicze rezerwaty przyrody, takie jak Beka. Kolejnฤ… fascynujฤ…cฤ… czฤ™ล›ciฤ… Pomorza jest Kociewie czy Ziemia Sล‚upska. Natomiast ลปuล‚awy Gdaล„skie sล‚ynฤ… z urokliwych krajobrazรณw zwiฤ…zanych z rolnictwem, malowniczych wiatrakรณw. Przeczytajcie sami, jakie atrakcje turystyczne skrywajฤ… w sobie zakฤ…tki polskiego wybrzeลผa.

KASZUBY

Kaszuby to miejsce wielu atrakcji przyrodniczych, gdzie czas wydaje siฤ™ pล‚ynฤ…ฤ‡ wolniej, a malownicze jeziora, bujne okoliczne lasy i wzgรณrza tworzฤ… magiczny krajobraz. Kaszuby sฤ… idealne dla miล‚oล›nikรณw aktywnego wypoczynku na ล‚onie natury. Moลผna tu spacerowaฤ‡ po urokliwych ล›cieลผkach, wypoลผyczyฤ‡ rower i przemierzaฤ‡ okolicฤ™. Dla dzieci i dorosล‚ych znajdzie siฤ™ nawet park linowy. Organizowane sฤ… tu takลผe liczne spล‚ywy kajakowe. Wizyta na Kaszubach to takลผe okazja do zanurzenia siฤ™ w bogatej kulturze i tradycji tego regionu. Moลผna tutaj poznaฤ‡ charakterystycznฤ… architekturฤ™ kaszubskich domรณw. W tym miejscu znajduje siฤ™ idealny do podziwiania tego obiekt – Kaszubski Park Etnograficzny. To miejsce idealne do ucieczki od miejskiego zgieล‚ku. Warto odwiedziฤ‡ i przekonaฤ‡ siฤ™ na wล‚asnej skรณrze.

Kaszuby

„Najbardziej urokliwym zakฤ…tkiem Polski sฤ… Kaszuby

Magiฤ… tego trenu jest piฤ™kno wyjฤ…tkowych krajobrazรณw,

Tajemnice tej ziemi i jej osobliwoล›ฤ‡, kultura, wล‚asny jฤ™zyk,

bogata tradycja oraz przyroda sฤ… specyfikฤ… tego regionu.”

ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย ย  Halina Rogiล„ska

REZERWAT PRZYRODY BEKA NA POBRZEลปU KASZUBSKIM

Polskie wybrzeลผe โ€“ jakลผe popularne wล›rรณd turystรณw, jednak o Rezerwacie Przyrody Beka nad Zatokฤ… Puckฤ… maล‚o kto sล‚yszaล‚. To miejsce najchฤ™tniej odwiedzane przez mieszkaล„cรณw okolicznych miejscowoล›ci i Trรณjmiasta. Tutaj moลผna nacieszyฤ‡ swoje oczy piฤ™knem przyrody, wsล‚uchaฤ‡ siฤ™ w ล›piew ptakรณw, szum morza, wiatru โ€ฆ

Rezerwat Przyrody Beka zostaล‚ utworzony w 1988 roku i leลผy na terenach dawnej osady o nazwie Beka, w ktรณrej swojฤ… dziaล‚alnoล›ฤ‡ prowadziล‚ czล‚owiek zajmujฤ…c siฤ™ wypasem bydล‚a, koszeniem ล‚ฤ…k, skล‚adowaniem drewna. W czasach, kiedy istniaล‚a osada Beka zauwaลผano, iลผ panujฤ… w tym miejscu idealne warunki lฤ™gowe dla ptakรณw. Kiedy czล‚owiek zaczฤ…ล‚ odchodziฤ‡ z tych terenรณw i zaprzestaล‚ swojej dziaล‚alnoล›ci postanowiono daฤ‡ temu miejscu szansฤ™ na rozwรณj pod wzglฤ™dem walorรณw przyrodniczych. Miaล‚o to miejsce w wieku XX.

Niestety zaprzestanie wypasu bydล‚a i dynamiczny rozrost ล‚ฤ…k sprawiล‚y, ลผe Beka byล‚a juลผ mniej atrakcyjnym miejscem lฤ™gowym dla ptactwa. Podjฤ™to prรณby zmiany tejลผe sytuacji i tak od roku 1999 podejmowane sฤ… liczne dziaล‚ania, aby ptakรณw w rezerwacie byล‚o jak najwiฤ™cej. Zwierzฤ™ta takie jak krowy, konie rรณwnieลผ wrรณciล‚y, a ล‚ฤ…ki i pastwiska staล‚y siฤ™ ponownie atrakcyjne dla ptakรณw. Wszystko to odnosi pozytywny skutek. Na chwilฤ™ obecnฤ… moลผna tutaj obserwowaฤ‡ bardzo duลผo gatunkรณw ptakรณw zakล‚adajฤ…cych gniazda i wychowujฤ…cych pisklฤ™ta, przybywajฤ…cych w celu znalezienia poลผywienia.

PTASIA CIEKAWOSTKA
W Rezerwacie Przyrody Beka moลผna spotkaฤ‡ takie gatunki ptakรณw jak:

gฤ™gawa โ€“ przodek gฤ™si domowej
bล‚otniak stawowy โ€“ ptak szponiasty wiฤ™kszy od wrony
ลผuraw โ€“ jeden z najwiฤ™kszych ptakรณw ลผyjฤ…cych w Polsce
ล›wiergotek ล‚ฤ…kowy โ€“ mniejszy od wrรณbla, o smukล‚ej budowie i szaro โ€“ brฤ…zowym kolorze
szpak โ€“ z rodziny szpakowatych, chฤ™tnie przebywa w pobliลผu miejsc, gdzie pasฤ… siฤ™ konie
biegus zmienny โ€“ tego ptaka charakteryzuje czarna plama na brzuchu, ktรณrฤ… posiada przez wiฤ™kszoล›ฤ‡ roku. Na chwilฤ™ obecnฤ… w rezerwacie nie ma lฤ™gรณw biegusa zmiennego. Spotykany jest wiosnฤ…, kiedy zmierza do innych krajรณw
czajka โ€“ posiada czarno โ€“ biaล‚e ubarwienie i dล‚ugi czubek na gล‚owie
krwawodziรณb โ€“ wielkoล›ci goล‚ฤ™bia, posiada charakterystyczne dล‚ugie nogi i czerwony dziรณb
kszyk โ€“ w czasie lotu piรณra w ogonie samca wibrujฤ… i wydajฤ… dลบwiฤ™ki, posiada bardzo dล‚ugi dziรณb
ล‚ฤ™czak โ€“ gatunek, ktรณry moลผna zaobserwowaฤ‡ wiosnฤ…, kiedy zmierza na lฤ™gowiska do krajรณw skandynawskich.

Iล›cie egzotyczne nazwy, prawda?

Na tych terenach wystฤ™pujฤ… takลผe rzadko wystฤ™pujฤ…ce roล›liny: mlecznik nadmorski, babka nadmorska, koniczyna rozdฤ™ta i wiele innych.

Rezerwat Przyrody Beka naleลผy do obszaru Natura 2000. Wstฤ™p na jego teren jest bezpล‚atny, a poruszanie siฤ™ jest moลผliwe tylko po wyznaczonej ล›cieลผce. Na trasie wฤ™drรณwki zobaczycie wiele tablic informacyjnych, ktรณre jeszcze bardziej przybliลผฤ… Wam historiฤ™ tego miejsca oraz zjawiska przyrodnicze, ktรณre tutaj zachodzฤ….

Warto wejล›ฤ‡ na wieลผฤ™ widokowฤ…, z ktรณrej bฤ™dziecie mogli podziwiaฤ‡ widoki na morze, rezerwat i pobliskie okolice.

Pamiฤ™tajcie, aby zabraฤ‡ ze sobฤ… aparat fotograficzny oraz lornetkฤ™.

Po ternie nie moลผna poruszaฤ‡ siฤ™ samochodem, rower natomiast jest dozwolony.

Rezerwat Przyrody Beka to raj dla ornitologรณw, fotografรณw i wszystkich, ktรณrzy kochajฤ… naturฤ™. Kaลผda pora roku jest tutaj piฤ™kna, jednak ja najbardziej lubiฤ™ spacerowaฤ‡ w tym miejscu wiosnฤ… i zล‚otฤ… polskฤ… jesieniฤ…, a mgliste poranki w rezerwacie chwytajฤ… za serce.

NA ZDJฤ˜CIACH: KRAJOBRAZY W REZERWACIE PRZYRODY BEKA

REZERWAT PRZYRODY BEKA NA POBRZEลปU KASZUBSKIM

NA ZDJฤ˜CIACH: WIEลปA WIDOKOWA I WYPAS KONI

REZERWAT PRZYRODY BEKA

NA ZDJฤ˜CIACH: WYPATRYWANIE PTAKร“W PRZEZ LORNETKฤ˜, KRAJOBRAZY
REZERWAT PRZYRODY BEKA NA POBRZEลปU KASZUBSKIM

DWร“R WYBICKICH W SIKORZYNIE / ATRAKCJE POMORZA

W tym miejscu poczuล‚am magiฤ™ jesieni. Kolory, mnรณstwo liล›ci pod butami, tajemniczy dworek i niesamowita atmosfera โ€ฆ Tego wszystkiego moลผna doล›wiadczyฤ‡ w kameralnym Dworze Wybickich w kaszubskiej wsi Sikorzyno.ย  Jest on miejscem sล‚ynnego rodu Wybickich, do ktรณrego naleลผaล‚ miฤ™dzy innymi autor sล‚รณw polskiego hymnu generaล‚ Jรณzef Wybicki. Juลผ od przekroczenia bramy Dworu Wybickich nasze oczy oczarowuje otoczenie โ€“ trzystuletni dฤ…b, mnรณstwo roล›linnoล›ci, park z lipowฤ… alejฤ…, w oddali roล›linny labirynt. Ma siฤ™ wraลผenie podrรณลผy w czasie, tym bardziej nostalgicznฤ… jesieniฤ…. Architektura zewnฤ™trzna obiektu idealnie wpasowuje siฤ™ w otoczenie.

Dwรณr Wybickich, ktรณry odbudowywano przez 10 lat moลผna zwiedziฤ‡ z przewodnikiem i bardzo polecam tฤ™ opcjฤ™ (pล‚atnoล›ฤ‡ za bilet wstฤ™pu tylko gotรณwkฤ…). Obecnie wnฤ™trza peล‚niฤ… funkcjฤ™ muzeum. We wnฤ™trzach zostaล‚y zgromadzone miฤ™dzy innymi oryginalne piece kaflowe, meble i sprzฤ™ty z koล„ca XIX i z poczฤ…tku XX wieku, odtworzono oryginalny wyglฤ…d wszystkich pomieszczeล„. ร“wczesny wล‚aล›ciciel kupiล‚ zrujnowany dwรณr wraz z parkiem w roku 1998, a od roku 2008 miejsce to po kilkuletnim remoncie i pracach konserwatorskich zostaล‚o udostฤ™pnione zwiedzajฤ…cym.

Prรณcz kontaktu z naturฤ…, podziwiania wnฤ™trz dworku moลผna rรณwnieลผ skorzystaฤ‡ ze sล‚odkiej oferty tutejszej herbaciarni, ktรณre idealnie pasuje do tego miejsca. Dostฤ™pne sฤ… rรณwnieลผ pokoje do wynajฤ™cia. Nocleg w tak romantycznym i tajemniczym miejscu musi byฤ‡ ciekawym doล›wiadczeniem.

Planujemy ponownie powrรณciฤ‡ tutaj zimฤ…, kiedy park i Dwรณr Wybickich bฤ™dzie otulaล‚ ล›nieลผny puch.

NA ZDJฤ˜CIACH: TEREN ZEWNฤ˜TRZNY DWORU WYBICKICH

DWร“R WYBICKICH W SIKORZYNIE

DWร“R WYBICKICH W SIKORZYNIE

NA ZDJฤ˜CIACH: PARK NALEลปฤ„CY DO DWORU WYBICKICH

PARK - DWร“R WYBICKICH

NA ZDJฤ˜CIACH: WNฤ˜TRZA DWORU WYBICKICH

DWร“R WYBICKICH

DWร“R WYBICKICH

NA ZDJฤ˜CIACH: DWร“R WYBICKICH, ZEWNฤ˜TRZNY TEREN HERBACIARNI, JESIEลƒ W DWORZE WYBICKICH
DWร“R WYBICKICH W SIKORZYNIE

KOCIEWIE

Kociewie zarรณwno jak Kaszuby oferuje liczne atrakcje. To miejsce, gdzie moลผna odkrywaฤ‡ bogatฤ… historiฤ™ i kulturฤ™. Wizyta w Kociewiu pozwoli zanurzyฤ‡ siฤ™ w ล›wiecie tradycyjnych chaล‚up, ktรณre zachwycajฤ… swojฤ… architekturฤ… i rzeลบbionymi zdobieniami. Moลผna rรณwnieลผ odwiedziฤ‡ liczne muzea, ktรณre opowiadajฤ… historiฤ™ tego regionu oraz zapoznaฤ‡ siฤ™ z lokalnymi rzemiosล‚ami, takimi jak plecionkarstwo czy garncarstwo. Przyroda rรณwnieลผ nie zawiedzie – urokliwe lasy, malownicze rzeki i trasy rowerowe. Kociewie to prawdziwy skarb dla miล‚oล›nikรณw kultury, historii i piฤ™kna przyrody

„Pytasz sia, gdzie Kociewiaki
Majรณ swoje dรณmi,
Swe pachnฤ…ce chlebem pola,
Swoje sochy, brรณny
Gdzie Wierzyca, Wda
Przy ล›rebnym fal ล›psiwie
Nieso woda w dal
Tam nasze Kociewie…”
fragment hymnu kociewskiego autorstwa ks. Bernarda Sychty

 

ARBORETUM WIRTY

Czy odwiedziliล›cie kiedyล› jakieล› arboretum? A moลผe nie wiecie co to takiego?

Arboretum
To ogrรณd, w ktรณrym kolekcjonuje siฤ™ drzewa, krzewy, kwiaty i najczฤ™ล›ciej prowadzi siฤ™ badania nad nimi.

Ja odwiedziล‚am Arboretum Wirty na Kociewiu. Tutaj las ล‚ฤ…czy siฤ™ z parkiem, a jego poczฤ…tki siฤ™gajฤ… aลผ XVIII i XIX wieku. Arboretum Wirty tworzyli leล›nicy na przestrzeni prawie 150 lat. Do dnia dzisiejszego moลผna podziwiaฤ‡ w tym miejscu 150 letnie drzewa. Dziฤ™ki wspaniaล‚ej pracy leล›nikรณw i ich zaangaลผowania w rozwรณj tego miejsca moลผemy oglฤ…daฤ‡ i podziwiaฤ‡ prawie 70 hektarowy ogrรณd botaniczny z czฤ™ล›ciฤ… parkowฤ… i leล›nฤ…. Zล‚ota polska jesieล„ oczarowaล‚a mnie w tym miejscu. Mam nadziejฤ™, ลผe dostrzeลผecie to piฤ™kno na zdjฤ™ciach.

W Arboretum Wirty spaceruje siฤ™ 4 ล›cieลผkami:

  • widokowฤ…
  • parkowฤ…
  • azaliowym szlakiem
  • ล›ladami Adama Schwappacha โ€“ zaล‚oลผyciela tego miejsca

Roล›liny, ktรณre tutaj wystฤ™pujฤ…:

  • Tulipanowiec amerykaล„ski โ€“ bardzo rzadka odmiana drzewa
  • Orzech poล›redni โ€“ jedyny w Polsce mieszaniec orzecha wล‚oskiego z orzechem czarnym
  • Azalie i rรณลผaneczniki
  • Krzewuszki โ€“ krzewy o rรณลผnorodnych kwiatach i liล›ciach
  • Daglezja zielona โ€“ drzewo mateczne

I wiele innych: magnolie, berberysy, lilaki, lipy, jodล‚y, cisy, jabล‚onie, brzozy โ€ฆ.


W Arboretum Wirty sฤ… rรณwnieลผ ciekawe punkty widokowe:

  • na Jezioro Borzechowskie
  • na Jezioro Borzechowskie Wielkie
  • Chciaล‚abym to miejsce zobaczyฤ‡ rรณwnieลผ wiosnฤ…, a podobno latem fruwa w Arboretum mnรณstwo kolorowych motyli.

NA ZDJฤ˜CIACH: TERENY PRZYRODNICZE ARBORETUM WIRTY

Arboretum Wirty na Kociewiu

NA ZDJฤ˜CIU: PUNKT WIDOKOWY NA JEZIORO BORZECHOWSKIE
Arboretum Wirty

NA ZDJฤ˜CIACH: TERENY PRZYRODNICZE ARBORETUM WIRTY

Arboretum Wirty na Kociewiu

Arboretum Wirty na Kociewiu

GRODZISKO OWIDZ I MUZEUM MITOLOGII SลOWIAลƒSKIEJ/ ATRAKCJE POMORZA

Przybywajฤ…c na Kociewie warto odwiedziฤ‡ zrekonstruowany, ล›redniowieczny grรณd w miejscowoล›ci Owidz usytuowany na morenowym wzgรณrzu. Grรณd otacza od strony pรณล‚nocnej i wschodniej rzeka Wierzyca. Rekonstrukcji tego miejsca dokonano w 2011 roku, a czasy istnienia grodu datuje siฤ™ nawet na wiek IX lub X. W dawnych czasach ล›redniowiecza grodzisko peล‚niล‚o funkcje obronne, mieszkalne ale teลผ rolne โ€“ ze wzglฤ™du na wzniesienie i otoczenie wody. Uwaลผa siฤ™, iลผ powstanie tego miejsca miaล‚o zwiฤ…zek z umacnianiem wล‚adzy Bolesล‚awa Chrobrego na Pomorzu.

CIEKAWOSTKA
Lokalni mieszkaล„cy czฤ™sto nazywajฤ… Grodzisko Owidz Szwedzkฤ… Gรณrkฤ…. Dlaczego? Ano dlatego, iลผ w czasie potopu szwedzkiego Szwedzi zlokalizowali siฤ™ w tym miejscu i mieli obozowisko โ€“ i tak powstaล‚a nazwa lokalna Szwedzka Gรณrka.

W miejscu dzisiejszej rekonstrukcji zobaczyฤ‡ moลผna waล‚ drewniano โ€“ ziemny otaczajฤ…cy grรณd, wieลผฤ™ bramnฤ…, dziesiฤ™ฤ‡ zrekonstruowanych chaล‚up (byล‚o ich znacznie wiฤ™cej w czasach ล›redniowiecznych), plac โ€“ majdan, ktรณry dawniej peล‚niล‚ funkcjฤ™ spotkaล„ ludnoล›ci. Na placu byล‚y podejmowane decyzje, osฤ…dy, komunikowane wieล›ci, stoล‚p โ€“ wieลผฤ™ ostatniej obrony, wieลผฤ™ obserwacyjnฤ… i zagrodฤ™ dla zwierzฤ…t.

Dziฤ™ki tej rekonstrukcji moลผemy siฤ™ przenieล›ฤ‡ do czasรณw ล›redniowiecza, kiedy w grodzie mieszkali wojownicy, kupcy, przedstawiciele waลผnych rzemiosล‚ i obowiฤ…zujฤ…cej religii. Nie byล‚o tutaj miejsca dla osรณb uboลผszych โ€“ te mieszkaล‚y na podgrodziu.

Zwiedzanie z przewodnikiem umoลผliwi Wam dokล‚adne poznanie historii grodu i zwyczajรณw dawniej panujฤ…cych.

Poza grodziskiem udajcie siฤ™ takลผe do jedynego w Europie Muzeum Mitologii Sล‚owiaล„skiej, ktรณre zapoznaje odwiedzajฤ…cych z kulturฤ… duchowฤ… dawnych Sล‚owian i ich wierzeniami. Dziฤ™ki wizycie w tym miejscu dowiedziaล‚am siฤ™, ktรณre z wierzeล„ i zwyczajรณw przetrwaล‚y do dnia dzisiejszego lub ktรณre wywodzฤ… siฤ™ z mitologii sล‚owiaล„skiej. W Muzeum dowiecie siฤ™, w jaki sposรณb Sล‚owianie pojmowali powstanie Wszechล›wiata, rozwikล‚ana zostanie zagadka zwiฤ…zana ze zwyczajem topienia Marzanny, poznacie teลผ mit o Jaryle. Zwiedzajฤ…c Muzeum koniecznie zwrรณฤ‡cie uwagฤ™ na zrekonstruowany posฤ…g ลšwiฤ™towita z Arkony – antropomorficznej istoty o czterech gล‚owach.

Muzeum Mitologii Sล‚owiaล„skiej jest interaktywne i czฤ™ล›ciowo zwiedza siฤ™ je w okularach 3D, zawsze z przewodnikiem.

Na ternie obiektu prรณcz zrekonstruowanego grodziska i muzeum znajduje siฤ™ Karczma Sล‚owiaล„ska โ€žNa Podgrodziuโ€, w ktรณrej moลผna siฤ™ posiliฤ‡, sklepik z pamiฤ…tkami, plac zabaw, caล‚y teren jest zagospodarowany zgodnie z tematykฤ… i klimatem miejsca.

A dodatkowego uroku dodaje kotek Kartofelek.

NA ZDJฤ˜CIACH: WIEลปA BRAMNA WPROWADZAJฤ„CA DO GRODU, WAล DREWNIANO – ZIEMNY

GRODZISKO OWIDZ - ATRAKCJE POMORZA

NA ZDJฤ˜CIACH: ZREKONSTRUOWANY GRร“D

GRODZISKO OWIDZ

GRODZISKO OWIDZ / ATRAKCJE POMORZA

GRODZISKO OWIDZ

NA DRUGIM ZDJฤ˜CIU: POSฤ„G ลšWIฤ˜TOWITA Z ARKONY W MUZEUM MITOLOGII SลOWIAลƒSKIEJ

Muzeum Mitologii Sล‚owiaล„skiej

NA ZDJฤ˜CIACH: ZREKONSTRUOWANY GRร“D

GRODZISKO OWIDZ / ATRAKCJE POMORZA

Grodzisko Owidz

Owidz

NA ZDJฤ˜CIU: KOT O IMIENIU KARTOFEL, MIESZKANIEC GRODZISKA OWIDZ

Kot Kartofel

ZIEMIA SลUPSKA

Ziemia Sล‚upska to miejsce warte odwiedzenia. Region ten przyciฤ…ga turystรณw swoimi szerokimi i malowniczymi plaลผami. Oprรณcz wybrzeลผa, Ziemia Sล‚upska oferuje rรณwnieลผ urokliwe wydmy, nadajฤ…ce siฤ™ doskonale na spacery i obserwacjฤ™ ptakรณw. Dodatkowo, Ziemia Sล‚upska sล‚ynie z bogatej kultury regionalnej, ktรณrฤ… moลผna poznaฤ‡ na festiwalach folklorystycznych.


โ€žChleb i masล‚o to za maล‚o dla czล‚owieka,
jeszcze trzeba nam fantazji parฤ™ deka,
trochฤ™ czarรณw, trochฤ™ baล›ni,
ลผeby szary ล›wiat rozjaล›niฤ‡.โ€
wiersz Wandy Chotomskiej – poetki i honorowej obywatelki Sล‚upska

SWOลOWO – KRAINA W KRATฤ˜

Czy sล‚yszeliล›cie kiedyล› o Krainie w Kratฤ™?

W ramach IV Turystycznych Mistrzostw Blogerรณw odnalazล‚am Krainฤ™ w Kratฤ™ w wojewรณdztwie pomorskim, a dokล‚adnie we wsi Swoล‚owo w pobliลผu Sล‚upska. Miejsce to zrobiล‚o na mnie ogromne wraลผenie.

Dlaczego?

  • bielone domostwa z charakterystycznymi brฤ…zowo โ€“ drewnianymi belkami zdecydowanie wyrรณลผniajฤ… wieล› na tle innych
  • sielsko โ€“ wiejska atmosfera i autentycznoล›ฤ‡ udziela siฤ™ na kaลผdym kroku i w kaลผdym zakamarku
  • nie jest to zwyczajna wieล›, gdyลผ posiada bardzo ciekawฤ… historiฤ™, ktรณrฤ… zgล‚ฤ™biฤ‡ mogล‚am w Muzeum Kultury Ludowej Pomorza

Swoล‚owo to jedna z najstarszych wsi na Pomorzu. Zobaczycie tutaj obiekty budownictwa szkieletowego (ryglowego) z poczฤ…tkรณw wieku XIX. Ukล‚ad wsi to tzw. owalnica, a na jej ล›rodku stoi zabytkowy koล›ciรณล‚ obok ktรณrego znajduje siฤ™ staw.

Dziฤ™ki istnieniu Muzeum Kultury Ludowej Pomorza moลผemy ciฤ…gle podziwiaฤ‡ domy i budynki gospodarskie โ€žw kratฤ™โ€. Dawniej w domach โ€žw kratฤ™โ€™ mieszkali zamoลผni chล‚opi.

Obowiฤ…zkowym punktem programu w czasie wizyty w Swoล‚owie jest zwiedzanie Zagrody Albrechta (nazwa od imienia Gerharda Albrechta, ktรณrego rodzina zamieszkiwaล‚a w dawnych czasach w Swoล‚owie) naleลผฤ…cej do muzeum i pokazujฤ…cej jak to wszystko wyglฤ…daล‚o 100 lat temu. Zwiedza siฤ™ dom mieszkalny, stodoล‚ฤ™, pomieszczenia dla zwierzฤ…t gospodarskich. Tutaj najbardziej zachwyciล‚ mnie kontakt ze zwierzฤ™tami โ€“ gฤ™si, kaczki, kury, a nawet bocianโ€ฆ konie, owce, kozy, no i oczywiล›cie wiejskie koty. Byล‚o wspaniale cofnฤ…ฤ‡ siฤ™ do dawnych czasรณw – czasรณw mojego dzieciล„stwa, ktรณre rรณwnieลผ spฤ™dziล‚am na wsi.

Przeczytajcie artykuล‚ na temat innych ciekawych wsi w Polsce: Malownicze wsie wย Polsce. Subiektywne zestawienie.

W Swoล‚owie warto zajrzeฤ‡ do wnฤ™trz zabytkowego koล›cioล‚a p.w. Wniebowziฤ™cia NMP oraz zapoznaฤ‡ siฤ™ z muzealnymi wystawami, ktรณre w duลผej czฤ™ล›ci sฤ… multimedialne. Dowiecie siฤ™ miฤ™dzy innymi, w jaki sposรณb powstawaล‚ dom w kratฤ™, jak ludziom siฤ™ tutaj ลผyล‚o, czym siฤ™ trudnili i wiele innych ciekawostek historycznych.

Ogromnฤ… frajdฤ… i przyjemnoล›ciฤ… jest spacer po Swoล‚owie i odszukiwanie innych domรณw, zagrรณd zbudowanych w tym wล‚aล›nie stylu.

Z caล‚ego serca polecam przejazd po Swoล‚owie bryczkฤ… konnฤ…. Nie doล›ฤ‡, ลผe doล›wiadczycie wspaniaล‚ej, sielskiej atmosfery, to jeszcze zobaczycie Swoล‚owo w caล‚ej okazaล‚oล›ci z okolicznych drรณg i pรณl.

Marzฤ™, aby wziฤ…ฤ‡ udziaล‚ w jakiejล› regionalnej imprezie, ktรณrych w Swoล‚owie jest mnรณstwo. Na przykล‚ad w listopadzie odbywa siฤ™ โ€žWeekend z gฤ™sinฤ…โ€!

NA ZDJฤ˜CIACH: STAW I W TLE DOM W KRATฤ˜ ORAZ KOลšCIร“ล, BUDYNEK ZAGRODY ALBRECHTA

SWOลOWO - KRAINA W KRATฤ˜

NA ZDJฤ˜CIU: ZAGRODA ALBRECHTA

SWOลOWO - KRAINA W KRATฤ˜

NA ZDJฤ˜CIACH: WIEJSKIE ZWIERZฤ˜TA W ZAGRODZIE ALBRECHTA
SWOลOWO

Swoล‚owo - Zagroda Albrechta

NA ZDJฤ˜CIACH: PRZEJAZD KONNฤ„ BRYCZKฤ„ PO SWOลOWIE

Swoล‚owo

NA ZDJฤ˜CIACH: WNฤ˜TRZA DOMU MIESZKALNEGO W ZAGRODZIE ALBRECHTA I PRZESTRZENIE W MUZEUM KULTURY LUDOWEJ POMORZA

Muzeum Kultury Ludowej Pomorza - Swoล‚owo

Muzeum Kultury Ludowej Pomorza - Swoล‚owo

Muzeum Kultury Ludowej Pomorza - Swoล‚owo

Muzeum Kultury Ludowej Pomorza - Swoล‚owo

NA ZDJฤ˜CIACH: WIEJSKIE ZWIERZฤ˜TA W ZAGRODZIE ALBRECHTA, DOMY W KRATฤ˜ I KOลšCIร“ล W SWOลOWIE

Swoล‚owo

Swoล‚owo

Swoล‚owo - staw

MURALE W SลUPSKU / ATRAKCJE POMORZA

Po wraลผeniach we wsi Swoล‚owo wybraล‚am siฤ™ do Sล‚upska, ktรณry podobno muralami stoi. Mnie od dawna zainteresowaล‚ jeden mural โ€“ znajdujฤ…cy siฤ™ na ulicy Stefana Starzyล„skiego 11 โ€“ przy Skwerze Pierwszych Sล‚upszczan. To artystyczne dzieล‚o powstaล‚o w technice 3D, a namalowane zostaล‚o dla Sล‚upszczan przez firmฤ™ Good Looking Studio, ktรณra tworzy malowidล‚a ล›cienne. Projekt stworzyล‚ natomiast pan ลukasz Mieszkowski.

Patrzฤ…c na zdjฤ™cia na pewno zastanawiacie siฤ™, co mural przedstawia?

Juลผ ล›pieszฤ™ z odpowiedziฤ…. Mural pokazuje mieszkaล„cรณw miasta i ich codzienne ลผycie – jest to tak zwana scenka rodzajowa. Na muralu dostrzec moลผna rรณwnieลผ artystรณw, twรณrcรณw zwiฤ…zanych ze Sล‚upskiem โ€“ miฤ™dzy innymi Heinrich von Stephan, Waldorff. Dzieล‚o jest bardzo kolorowe, ma siฤ™ wraลผenie ลผe ลผyje, architektura na nim przedstawiona nawiฤ…zuje do stylu budownictwa charakterystycznego dla Sล‚upska. Wspaniale rรณwnieลผ zdobi centrum miasta i wzbogaca jego estetykฤ™.

W Sล‚upsku moลผna odnaleลบฤ‡ jeszcze wiele innych murali, ktรณre zdobiฤ… miasto. Systematycznie pojawiajฤ… siฤ™ w przestrzeni miasta od 2016 roku, ich liczba ciฤ…gle siฤ™ zwiฤ™ksza. Wiele z nich rรณwnieลผ nawiฤ…zuje do opowieล›ci o mieล›cie.

Celem mojej wizyty w Sล‚upsku byล‚ mural 3D na ulicy Stefana Starzyล„skiego, jednak nie mogล‚am odmรณwiฤ‡ sobie krรณtkiego spaceru i odkrycia innych murali.

Tak oto odnalazล‚am nastฤ™pujฤ…ce dzieล‚a:

  • Miฤ™dzy ulicฤ… Nowobramskฤ… a ulicฤ… Bema znajduje siฤ™ mural przedstawiajฤ…cy lalki ze znajdujฤ…cego siฤ™ w pobliลผu Paล„stwowego Teatru Lalki Tฤ™cza. Projektantem muralu jest pan Tomasz Majewski.
  • Zaraz obok โ€“ na ulicy gen. Jรณzefa Bema na ล›cianie budynku jest inny mural ukazujฤ…cy rudowล‚osฤ…, bosฤ… dziewczynฤ™, ktรณra trzyma w dล‚oniach Basztฤ™ Czarownic. U jej nagich stรณp artysta namalowaล‚ sล‚upskie zabytki.
  • W zwiฤ…zku z tym, iลผ bardzo lubiฤ™ murale, ktรณre nazywam bajkowymi postanowiล‚am odnaleลบฤ‡ w Sล‚upsku artystyczne malowidล‚o ล›cienne przedstawiajฤ…ce poetkฤ™ i honorowฤ… obywatelkฤ™ Sล‚upska โ€“ Wandฤ™ Chotomskฤ…. Mural ten zostaล‚ stworzony przez sล‚upszczankฤ™ Katarzynฤ™ Tomasiak i znajdziecie go na kamienicy przy ulicy Solskiego.

W niedalekiej przyszล‚oล›ci planujฤ™ wybraฤ‡ siฤ™ na wycieczkฤ™ tematycznฤ… โ€“ szlakiem sล‚upskich murali, aby mรณc je wszystkie obejrzeฤ‡, tak jak poczyniล‚am to na gdaล„skiej Zaspie, ktรณra rรณwnieลผ sล‚ynie z murali.

NA ZDJฤ˜CIACH: MURAL NA ULICY STEFANA STARZYลƒSKIEGO

MURALE W SลUPSKU - ATRAKCJE POMORZA

MURALE W SลUPSKU / ATRAKCJE POMORZA

MURALE W SลUPSKU

MURALE W SลUPSKU

MURALE W SลUPSKU

NA ZDJฤ˜CIACH: MURAL NA ULICY GEN. Jร“ZEFA BEMA

MURALE W SลUPSKU / ATRAKCJE POMORZA

NA ZDJฤ˜CIACH: MURAL MIฤ˜DZY ULICฤ„ NOWOBRAMSKฤ„ I ULICฤ„ BEMA, MURAL NA ULICY SOLSKIEGO

MURALE W SลUPSKU / ATRAKCJE POMORZA

MURALE W SลUPSKU

NA ZDJฤ˜CIU: RETRO TRAMWAJ W SลUPSKU

Sล‚upsk

PLAลปA W ORZECHOWIE

Naleลผy pamiฤ™taฤ‡, ลผe Pomorskie to nie tylko nadmorskie kurorty, turnieje rycerskie, czy Pรณล‚wysep Helski. Lubicie odkrywaฤ‡ maล‚o znane plaลผe?

Ja uwielbiam! Dlaczego? Nie ma tam tล‚umรณw, plaลผe te sฤ… zazwyczaj dzikie i tym samym naturalne, moลผna spokojnie pospacerowaฤ‡ i nacieszyฤ‡ oczy otoczeniem.

Jednฤ… z takich plaลผ na Pomorzu jest piaszczysta plaลผa w Orzechowie, ktรณrฤ… znajdziecie w pobliลผu Ustki, u wybrzeลผy Morza Baล‚tyckiego w pรณล‚nocnej Polsce. Wzdล‚uลผ plaลผy rozciฤ…ga siฤ™ malownicze wybrzeลผe klifowe poroล›niฤ™te lasami sosnowymi, bukowymi i mieszanymi. To, na co warto zwrรณciฤ‡ uwagฤ™ bฤ™dฤ…c w tym miejscu to przeล‚om rzeczki Orzechรณwki. Jest to nieodล‚ฤ…czny element krajobrazu tutejszej plaลผy i rzeczka wpล‚ywa w tym miejscu do Baล‚tyku. Okoล‚o 600 metrรณw od plaลผy znajduje siฤ™ Wydma Orzechowska wraz z wieลผฤ… widokowฤ….

Plaลผa w Orzechowie to ล›wietne miejsce do spฤ™dzenia czasu we dwรณjkฤ™, romantyczne spotkania z dala od zgieล‚ku i tล‚umรณw turystรณw – szczegรณlnie w szczycie sezonu, jak i dla caล‚ej rodziny! Tutaj jest spokojnie, cicho i kameralnie.

Najpiฤ™kniej jest na plaลผy w Orzechowie wiosnฤ… i zล‚otฤ… polskฤ… jesieniฤ….

NA ZDJฤ˜CIACH: PLAลปA W ORZECHOWIE I WIDOKI NA KLIFY

plaลผa w Orzechowie

plaลผa w Orzechowie

ลปUลAWY GDAลƒSKIE

Przechadzajฤ…c siฤ™ po ลปuล‚awach Gdaล„skich, moลผna podziwiaฤ‡ piฤ™kne pola uprawne, ล‚ฤ…ki i malownicze rzeki, ktรณre tworzฤ… niepowtarzalnฤ… atmosferฤ™. Rejon ten jest rรณwnieลผ bogaty w unikalne rezerwaty przyrody, takie jak Rezerwat Kล‚odawa, gdzie moลผna spotkaฤ‡ rzadkie gatunki roล›lin i ptakรณw. Oprรณcz tego, ลปuล‚awy Gdaล„skie oferujฤ… wiele atrakcji historycznych, takich jak dawne zamki. ลปuล‚awy Gdaล„skie to miejsce, ktรณre zachwyci nie tylko piฤ™knem krajobrazu, ale takลผe swojฤ… historiฤ… i kulinariami.

โ€žOd delty Wisล‚y Gdaล„sk leลผy na zachรณd, Tczew na poล‚udnio-zachรณd, Elblฤ…g na pรณล‚noco-wschรณd. Jedzie siฤ™ w tฤ™ deltฤ™, tak jak podrรณลผnik jedzie w gล‚ฤ…b Afryki, pokazawszy najpierw palcem tajemnicze, nieznane miejsce na mapie: muszฤ™ byฤ‡ tu.โ€
Dziennik Polski 1945

DOM PODCIENIOWY W TRUTNOWACH / ATRAKCJE POMORZA

ลปuล‚awy Gdaล„skie naleลผฤ…ce do ลปuล‚aw Wiล›lanych to kraina, do ktรณrej chฤ™tnie wracam. To, co charakteryzuje tฤ™ czฤ™ล›ฤ‡ Polski to przede wszystkim domy podcieniowe. Z zewnฤ…trz widziaล‚am juลผ ich caล‚kiem sporo i przeczytacie moลผecie o tym w moim artykule: ลปuล‚awy Wiล›lane โ€“ szlakiem domรณw podcieniowych, mennonitรณw i wiatrakรณw typu holenderskiego.

Nigdy natomiast nie byล‚am w domu podcieniowym wewnฤ…trz. Postanowiล‚am czym prฤ™dzej to zmieniฤ‡.

Na ลปuล‚awach Gdaล„skich we wsi Trutnowy znajduje siฤ™ dom podcieniowy, ktรณry moลผna zwiedzaฤ‡. W domu tym mieszkajฤ… pani Elลผbieta i pan Daniel โ€“ maล‚ลผeล„stwo, a dom jest ich wล‚asnoล›ciฤ… prywatnฤ…. Jest to najwiฤ™kszy i najbardziej okazaล‚y dom na ลปuล‚awach. Pan Daniel jest malarzem i caล‚e swoje ลผycie tuลผ po studiach poล›wiฤ™ciล‚ temu miejscu โ€“ remontujฤ…c w taki sposรณb, aby dom ลผyล‚ i nie zatraciล‚ swojej autentycznoล›ci.

W domu podcieniowym w Trutnowach ma siedzibฤ™ Stowarzyszenie „ลปuล‚awy Gdaล„skie”, ktรณrego celem jest propagowanie regionu, dbanie o jego walory przyrodnicze i historyczne oraz ocalenie go od zapomnienia.

Pan Daniel z ogromnฤ… pasjฤ… i zaangaลผowaniem oprowadziล‚ mnie po domu podcieniowym, opowiedziaล‚ jego historiฤ™ i bardzo ciekawe anegdoty zwiฤ…zane z tym miejscem. W ลผadnym przewodniku turystycznym nie poznacie tylu ciekawostek i informacji o ลปuล‚awach Gdaล„skich i domach podcieniowych jak z ust pana Daniela.

Trochฤ™ historii o domu podcieniowym w Trutnowach:

Dom zbudowaล‚ w latach 1720 โ€“ 1726ย  Peter Lettahn dla Georga Basenera.ย  W latach 1933-1934 byล‚ remontowany, a kontynuacja remontu nastฤ…piล‚a w roku 1958. Do roku 1978 zamieszkiwany byล‚ przez rodzinฤ™, ktรณra dokonaล‚a sporych zniszczeล„ obiektu i doprowadziล‚a dom do ruiny. Z tego teลผ wzglฤ™du w 1978 roku mieszkaล„cy domu zostali wykwaterowani i przeprowadzono remont zabezpieczajฤ…cy.

Na poczฤ…tku lat 80 XX wieku dom kupiล‚ pan Daniel i do dnia dzisiejszego dom ลผyje jak dawniej. Jest udostฤ™pniany osobom indywidualnym, jak i teลผ grupom zorganizowanym, a pan Daniel chฤ™tnie o nim opowiada i pokazuje jego wnฤ™trza.

Jakie przestrzenie moลผna zobaczyฤ‡ w domu podcieniowym w Trutnowach?

Budynek wyrรณลผnia siฤ™ bogatฤ… konstrukcjฤ… szkieletowฤ… szczytรณw i piฤ™tra. Piฤ™kne jest to, iลผ dziฤ™ki panu Danielowi zachowaล‚ pierwotny ukล‚ad wnฤ™trza z wysokฤ… sieniฤ… otoczonฤ… galeriฤ… komunikacyjnฤ…, czarnฤ… kuchniฤ… i wielkฤ… izbฤ… w skrzydle.

Dodatkowฤ… atrakcjฤ… jest podcieล„ umieszczony w sieni budynku. Pan Daniel stworzyล‚ takลผe skansen ลผuล‚awskich miniatur.

Jestem oczarowana ลผuล‚awskimi krajobrazami, przyrodฤ… i historiฤ…. Pragnฤ™ rรณwnieลผ zasygnalizowaฤ‡, iลผ bล‚ฤ™dem jest powielanie w przestrzeni internetowej i nie tylko takich informacji jak:

  • domy podcieniowe zostaล‚y wymyล›lone przez mennonitรณw โ€“ osadnikรณw holenderskich (informacja nieprawdziwa). Domy podcieniowe na tych terenach istniaล‚y juลผ w ล›redniowieczu
  • na terenach ลปuล‚aw nie znajdziemy zbyt wielu pozostaล‚oล›ci po menonitach, gdyลผ stanowili oni mniejszoล›ฤ‡. Jak podajฤ… wiarygodne ลบrรณdล‚a naukowe mennonici nigdy na ลผuล‚awskich terenach nie tworzyli trwaล‚ej kultury materialnej, jak np. budowa kanaล‚รณw melioracyjnych czy domรณw podcieniowych, budowy wiatrakรณw typu holenderskiego
  • w Kฤ™pcu istnieje tylko jeden dom, ktรณry byล‚ zamieszkiwany przez mennonitรณw i kilka mennonicki cmentarzy – miฤ™dzy innymi w Stawcu.
Mennonici
To osoby wyznania chrzeล›cijaล„skiego zaliczanego do protestantyzmu. Mennonityzm powstaล‚ w Holandii w roku 1539, zaล‚oลผycielem byล‚ Menno Simonsa.

ลปuล‚awy Wiล›lane to obszar, ktรณry ciฤ…gle pozostaje do odkrycia.

NA ZDJฤ˜CIACH: ARCHITEKTURA ZEWNฤ˜TRZNA DOMU PODCIENIOWEGO W TRUTNOWACH, WYSOKA SIEลƒ OTOCZONA GALERIฤ„ KOMUNIKACYJNฤ„

DOM PODCIENIOWY W TRUTNOWACH

NA ZDJฤ˜CIACH: WNฤ˜TRZA DOMU PODCIENIOWEGO I FOTOGRAFIE PRZEDSTAWIAJฤ„CE PANA DANIELA REMONTUJฤ„CEGO DOM

DOM PODCIENIOWY W TRUTNOWACH

NA ZDJฤ˜CIACH: OBRAZ PANA DANIELA WE WNฤ˜TRZACH DOMU PODCIENIOWEGO, DRZWI ZEWNฤ˜TRZNE
DOM PODCIENIOWY W TRUTNOWACH

NA ZDJฤ˜CIACH: DOM PODCIENIOWY OD STRONY PODWร“RZA, WNฤ˜TRZA, ALEJKA PRZYRODNICZA ZNAJDUJฤ„CA SIฤ˜ OBOK DOMU

DOM PODCIENIOWY

MAPA ATRAKCJI POMORZA

Nie sฤ…dziล‚am, iลผ w naszej podrรณลผy po wojewรณdztwie pomorskim odkryjemy aลผ 8 kolejnych cudownych miejsc. To byล‚ przepiฤ™kny czas peล‚ny odkryฤ‡, zachwytรณw, goล›cinnoล›ci gospodarzy, uล›miechu i radoล›ci. Wierzymy, iลผ tym artykuล‚em zainspirowaliล›my Was do podฤ…ลผania naszymi ล›cieลผkami i odkrywania atrakcji Pomorza.

Zapraszam Was rรณwnieลผ naย klimatyczny film oย Gdaล„sku wย stylu retro: Gdaล„sk moimi oczami โ€“ spacer zย duszฤ…

PODRร“ลปNICZE INSPIRACJE PO WOJEWร“DZTWIE POMORSKIM

Spacerujcie szlakiem znanych gdaล„szczan: Historia Gdaล„ska โ€“ szlakiem znanych gdaล„szczan.

Poznajcie klimatyczny Sopot: Zabytki Sopotu โ€“ szlakiem kamienic iย willi.

Wybierzcie siฤ™ doย kaszubskiego skansenu: Poznaj kulturฤ™ iย historiฤ™ Kaszub wย Kaszubskim Parku Etnograficznym weย Wdzydzach Kiszewskich.

Odkryjcie zjawiskowe miejsca naย Kaszubach: Kaszuby โ€“ co warto zwiedziฤ‡, piฤ™kne miejsca iย atrakcje.

Zobaczcie takลผe malownicze punkty widokowe Gdaล„ska, Gdyni i Sopotu.

Inne atrakcje turystyczne wojewรณdztwa pomorskiego, ktรณrych nie udaล‚o nam siฤ™ odwiedziฤ‡, a sฤ… podobno rรณwnie ciekawe co powyลผsze propozycje:

  • coล› dla miล‚oล›nikรณw militariรณw – Muzeum Obrony Wybrzeลผa, Muzeum Marynarki Wojennej, Bory Tucholskie,
  • dla interesujฤ…cych siฤ™ zamkami – Muzeum Zamkowe w Kwidzynie,
  • dla pasjonatรณw pociฤ…gรณw – Muzeum Kolejnictwa.

Oprรณcz tego zawsze warto odwiedziฤ‡ te najbardziej popularne atrakcje turystyczne jak:

  • Sล‚owiล„ski Park Narodowy i jego ruchome wydmy,
  • Dom do gรณry nogami w Szymbarku,
  • Zamek w Malborku,
  • Hel

Artykuล‚ powstaล‚ wย ramach konkursu Turystyczne Mistrzostwa Blogerรณw, ktรณry organizuje Polska Organizacja Turystyczna. W niniejszym konkursie reprezentowaล‚am wojewรณdztwo pomorskie.

Wybierajฤ…c siฤ™ wย wojewรณdztwo pomorskie, moลผna skorzystaฤ‡ zย Bonu Turystycznego. Wszystkie miejsca, ktรณre sฤ… objฤ™te Bonem Turystycznym, znajdziecie naย stronieย Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej.

Bardzo dziฤ™kujฤ™ Pomorskiej Regionalnej Organizacji Turystycznej zaย wsparcie przy realizacji zadaล„ konkursowych.

#mistrzostwablogerow #visitpoland #polskibonturystyczny

Wiฤ™cej oย Pomorzu znajdziecie tutaj:
Pomorskie

 

Zapraszamy Was rรณwnieลผ na Instagram orazย fanpage naย Facebooku.

 

Doย zobaczenia gdzieล› wย drodze!